De instructiën der dingen, die in meerdere vergaderingen te behandelen zijn, zullen niet eerder geschreven worden, voordat over de daarin voorgestelde punten de besluiten der voorgaande synoden gelezen zijn, opdat ’tgene eens afgehandeld is, niet wederom voorgesteld worde, ten ware dat men het achtte veranderd te moeten zijn.
Dit bij uitstek practische artikel beoogt alle nodeloze vraagpunten van het agendum van een meerdere vergadering te weren.
“Eerdat de punten beschreven worden, die op de provinciale synode zijn voor te stellen, is het raadzaam dat de acten en bepalingen van voorgaande synoden nauwkeurig worden gelezen, opdat niet op provinciale en vooral niet op generale synoden, dingen die vroeger behandeld en met gemene bewilliging beslist zijn, wederom worden voorgesteld, tenzij er een nieuwe reden voorhanden is om te twijfelen aan hetgeen besloten is” (Emden 1571).
|175|
“De ervaring leert, dat vast (d.i. bijna) in alle
synodale, classicale en consistorial of (d.i. kerkeraads)
vergaderingen over vele zaken gedisputeerd wordt, die eertijds
afgehandeld zijn, zo in de nationale als in de provinciale
synoden, wat dan geschiedt door onervarenheid in zake die
voorgaande synodale acten.
Derhalve is goedgevonden, dat in elke stad en classe een boek
gehouden worde, in hetwelk men schrijven zal de acta van de
generale en particuliere synoden, hetwelk men zo dikwijls als het
enigszins geschieden kan, zal doorlezen, opdat die een ieder
bekend mogen zijn” (Arnhem 1598).
“Het is alleszins nodig, dat alle classen deugdelijk kennis nemen van de acta der synode, opdat vragen waarop reeds een besluit genomen is, niet zonder enig motief telkens herhaald worden” (Leeuwarden 1890).
Meer in ’t algemeen is de kennis van voorgaande synodale acten gewenst om in voorkomende zwarigheden gemakkelijk te kunnen voorzien.
“Op het voorstel en de vraag, of de dienaren niet behoren de acta van de nationale en provinciale synoden ieder voor zich in bezit te hebben en dezelve altemet (d.i. nu en dan) te lezen, — is besloten, dat zij de nationale alle hebben zullen. De provinciale zullen in alle classen gehouden en alle twee maanden gelezen worden” (Dokkum 1591).
“Aangaande het vraagpunt, of het niet nodig is, dat uit alle acten der nationale en provinciale synoden, als ook van elke classe een overzicht worde getrokken ..., acht de synode dat zulks behoort ..., te meer ook opdat zulks den kerkedienaren diene tot een memoriaal om te prompter op alle voorvallende zwarigheden te kunnen beslissen, en te voorkomen, dat niet telkens opnieuw wordt ingebracht wat eens is afgedaan, noch ook enige tegenstrijdige beslissing lichtelijk genomen worde” (Zutfen 1620).
“De gedeputeerden van onze synode hebben uit de acten van
de synode van Gelderland voorgesteld, of het niet goed ware, dat
er een overzicht van synodale bepalingen werd gemaakt om alle
classen te dienen tot onderrichting in voorvallende kerkelijke
zwarigheden.
Hierop heeft de synode besloten, dat elke classe zal arbeiden om
het boek van alle de synodale acten te bekomen, en iemand uit de
haren aan te wijzen die een register van die acten stelle, opdat
bij voorkomende gelegenheid alles ter beschikking sta” (Alkmaar
1620).
|176|
“Aan elke kerk zal een exemplaar van de Acta (der generale synode) worden toegezonden; de particuliere synoden hebben naar vastgestelde maatstaf te zorgen voor de kosten” (Middelburg 1896).