|237|
Tot die Heilige Nagmaal word alléén diegene toegelaat wat volgens gebruik van die plaaslike kerk belydenis van die Gereformeerde godsdiens gedoen het en ’n goeie getuienis van ’n vrome wandel besit. Sonder sodanige getuienis moet ook diegene wat uit ander kerke (van dieselfde kerkverband) kom, nie toegelaat word nie.
[Opmerking: Die Nasionale Sinode van 1997 het die woorde „(van dieselfde kerkverband)” in hierdie artikel geskrap. Hierdie wysiging moet egter eers, volgens artikel 86 KO, vir advies aan die ander Nasionale Sinodes voorgelê word voordat dit vir goedkeuring na die Algemene Sinode deurgestuur kan word (kyk Handelinge Sinode 1997, p. 531 e.v., punt 3.2.2 asook p. 537, punt 4.2)].
In hierdie artikel word twee vereistes gestel vir toelating tot
nagmaalsgebruik:
➢ belydenis van die „Gereformeerde godsdiens”;
➢ goeie getuienis van ’n vrome wandel.
Die term „belydenis van Gereformeerde godsdiens” klink tot ’n mate vreemd.
Die betekenis hiervan word egter duidelik as dit teen die historiese agtergrond gesien word. Dit staan teenoor bepaalde dwalinge wat geheers het toe hierdie formulering gedoen is.
Die bedoeling is dat belydenis gedoen moet word dat Jesus Christus die Seun van die lewende God is en dat Hy met sy enige offerande aan die kruis vir alle sondes van sy uitverkorenes eenmaal en ten volle betaal het. Dit is immers wat deur die nagmaal afgeteken en verseker word.
Met ander woorde: „belydenis van Gereformeerde godsdiens” bedoel niks anders nie as „belydenis van geloof in die drie-enige God en aan alles wat in die Heilige Skrif geopenbaar en in die Gereformeerde
|238|
Belydenisskrifte uitgedruk word” (kyk eerste en derde vrae by Aflegging van Belydenis van Geloof).
In die GKSA is die normale gang van sake dat belydenis van geloof slegs gedoen kan word ná deeglike kategetiese onderrig en indringende ondersoek na leer en lewenswandel deur die kerkraad.
Die ware geloof (waarvan belydenis gedoen word) is hoofsaaklik
twee dinge:
➢ „’n vasstaande kennis waardeur ek alles wat God in sy Woord aan
ons geopenbaar het, vir waar aanvaar”;
➢ „’n vaste vertroue, wat die Heilige Gees deur die evangelie in
my hart werk, naamlik dat God ... ook aan my uit loutere genade
slegs op grond van die verdienste van Christus vergewing van
sondes, ewige geregtigheid en saligheid geskenk het”
(Heidelbergse Kategismus, V/A 21).
Die ondersoek wat die kerkraad instel ná die kategetiese onderrig is dus nie ’n ondersoek bloot na verstandelike kennis nie, maar na geloofskennis en geloofsvertroue.
Dit sluit ook in ’n ondersoek na ’n vroom lewenswandel.
Geen dooplidmaat wie se geloofskennis onvoldoende en wie se lewenswandel bedenklik is, mag toegelaat word om belydenis van geloof af te lê nie.
Wanneer die kerkraad tevrede is dat die geloofskennis voldoende en die lewenswandel voorbeeldig is, word toelating verleen om openbare belydenis van die geloof te doen.
Openbare geloofsbelydenis word voor die gemeente gedoen, in ’n erediens. Dit staan pertinent so in die Formulier vir die Aflegging van Belydenis van Geloof: „U kom nou hier voor die aangesig van God en in die midde van sy gemeente om u geloof te bely” (kyk Psalmboek, uitgawe 1988, p. 608 e.v.).
Soms is daar, veral wanneer ’n dooplidmaat al effe bejaard is, nie vrymoedigheid om voor die gemeente belydenis van geloof af te lê nie.
|239|
Sulke lidmate moet volhardend bearbei word om die gebrek aan vrymoedigheid uit te skakel.
Die terminologie „aanneming en voorstelling” of „aanneming tot lidmaat” of „lidmaat word” is nie aanvaarbaar en korrek nie.
Die Doopsformulier sê immers uitdruklik dat kinders van die Here al vóór hulle doop lidmate van die kerk van Jesus Christus is.
Wat gebeur wanneer iemand belydenis van geloof aflê, is dat hy/sy voortaan nie meer dooplidmaat is nie, maar wel belydende lidmaat.
Wanneer iemand uit ’n ander nie-Gereformeerde kerk, met dieselfde
Belydenis as die GKSA, aansoek doen om as lidmaat opgeneem te
word, moet die kerkraad homself deeglik daarvan vergewis dat die
volgende sake sonder verdenking is:
➢ die motiewe vir aansoek om opname;
➢ die kennis en vertroue volgens V/A 21 van die Heidelbergse
Kategismus;
➢ die kennis van die liturgie en kerkregering van die GKSA;
➢ die voorneme tot ’n vroom lewe en onderwerping aan die kerklike
vermanings.
Indien die situasie ten opsigte van een of meer van bogenoemde sake onbevredigend is, moet opname as lidmaat nie plaasvind nie; of daar moet vóór opname (na gelang van omstandighede) eers bykomende onderrig gegee word.
Normaalweg word bogenoemde ondersoek deur ’n kommissie van die kerkraad gedoen.
Dit is baie wenslik, indien nie noodsaaklik nie, dat opname as lidmaat geskied by wyse van geloofsbelydenis voor die kommissie van die kerkraad aan die hand van die Formulier vir die Aflegging van Belydenis van Geloof wat normaalweg in Gereformeerde Kerke gebruik word (Psalmboek, uitgawe 1988, p. 608 e.v.).
|240|
In elk geval moet ’n belofte/onderneming verkry word wat ooreenstem met die antwoord op die vrae wat in bogenoemde Formulier voorkom.
Wanneer iemand uit ’n kerk met ’n nie-Gereformeerde Belydenis of uit ’n ketterse gemeenskap aansoek doen om in ’n Gereformeerde kerk opgeneem te word as lidmaat, moet die kerkraad so ’n persoon se motiewe, asook sy/haar kennis van en instemming met die Gereformeerde Belydenis, liturgie en kerkregering indringend ondersoek.
Gewoonlik sal bykomende onderrig in sulke gevalle nodig wees.
Wanneer die kerkraad tevrede is dat die geloofskennis voldoende en die geloofsvertroue suiwer is (V/A 21 Heidelbergse Kategismus), word so iemand toegelaat om voor die gemeente belydenis van geloof af te lê ... desnoods met openbare herroeping van die kettery wat voorheen aangehang is.
Ná „suksesvolle” aflegging van geloofsbelydenis word toelating verleen tot die gebruik van die heilige nagmaal. Dit moet by hierdie lidmate ingeskerp word dat die gebruik van die heilige nagmaal nie maar ’n opsionele saak is nie, maar ’n dure verpligting volgens die bevel van Christus in die Heilige Skrif (byvoorbeeld Matthéüs 26:26-28).
Dit is nodig om weer te beklemtoon dat hierdie artikel ’n pertinente beperking stel t.o.v. wie toegelaat mag word om nagmaal te gebruik (kyk p. 237).
In die GKSA bestaan daar nie so iets soos ’n „oop” nagmaalstafel, sodat elkeen wat „behoefte” het om nagmaal te gebruik, mag toetree nie.
Die nagmaal is ’n heilige sakrament waaroor die ouderlinge streng toesig moet hou.
Daarom moet die ouderlinge gereeld huisbesoek doen, sodat die kerkraad, aan die hand van die ouderlinge se verslae oor hulle lidmate, kan besluit wie nagmaal mag gebruik en wie nie.
|241|
Wanneer iemand, wie se „belydenis en lewe” nie beantwoord aan die vereistes van Gods Woord en wet nie, toegelaat word om nagmaal te gebruik, is die konsekwensies eenvoudig skrikwekkend!: „... want so word die verbond van God ontheilig en sy toorn oor die hele gemeente opgewek...” (Heidelbergse Kategismus, V/A 82).
In so ’n geval kan daar dus geen sprake wees van „’n geseënde nagmaalsviering” deur die gemeente nie!
Wanneer lidmate van ander Gereformeerde gemeentes (dus binne dieselfde kerkverband) saam met die gemeente nagmaal wil gebruik, moet hulle daarom aansoek doen by die kerkraad.
So ’n aansoek behels die volgende:
➢ toestemming deur die lidmaat se „eie” kerkraad;
➢ goeie getuienis van ’n vrome wandel.
Normaalweg moet hierdie toestemming en getuienis skriftelik gegee word, onderteken deur twee lede van die kerkraad (lees: ouderlinge, art. 37 KO).
Daar kan egter gevalle wees waar mondelinge toestemming en/of getuienis aanvaarbaar is. Elke kerkraad sal egter in groot verantwoordelikheid daaroor moet besluit.
Kerkrade word soms gekonfronteer met die ongemaklike situasie dat lidmate aansoek doen dat een of ander familielid, wat nie lidmaat is van ’n Gereformeerde kerk nie, toegelaat moet word om saam nagmaal te gebruik.
Op p. 237 is aangetoon dat hierdie artikel twee vereistes stel
voordat iemand toegelaat mag word om die heilige nagmaal te
gebruik:
➢ belydenis van Gereformeerde godsdiens;
➢ goeie getuienis van ’n vrome wandel.
Om dit toe te pas op lidmate van een of ander nie-Gereformeerde kerk, is nie so maklik nie.
|242|
Die feit van die saak is dat geen Gereformeerde kerk „in korrespondensie” staan met enige ander nie-Gereformeerde kerk nie; daarom kan onder andere nie attestasies oor en weer gegee en aanvaar word nie. En die „getuienis” waarvan artikel 61 praat, dra dieselfde karakter as ’n attestasie volgens artikel 82.
Die amptelike bewys van belydenis van Gereformeerde godsdiens en getuienis van ’n vrome wandel deur ’n nie-Gereformeerde kerk is dus nie aanvaarbaar vir die kerkraad van enige Gereformeerde kerk nie.
Tog kom daar gevalle voor waar die kerkraad van ’n Gereformeerde kerk wel beskik oor die informasie waarvan hierdie artikel praat, hoewel nie-amptelik.
Byvoorbeeld: ’n bejaarde vader of moeder, wat nie lidmaat van ’n Gereformeerde kerk is nie, woon in by Gereformeerde kinders. Met huisbesoek deur predikant en ouderling is hierdie ouer gewoonlik teenwoordig; hy/sy woon dikwels eredienste in die Gereformeerde kerk by; die predikant en ouderling is op hoogte van sy/haar vrome lewenswandel.
Wanneer so ’n nie-Gereformeerde lidmaat nou sou aansoek doen om saam nagmaal te gebruik in die Gereformeerde kerk (omdat nagmaalsgebruik in die eie kerk om een of ander geldige rede nie moontlik is nie), sou die kerkraad van die Gereformeerde kerk so ’n aansoek wel gunstig kon oorweeg. (Dit is bekend dat meeste bejaardes uit sentiment nie graag, soos dit dikwels gestel word, hulle „assestate lig” na ’n ander kerk nie).
Nadruk moet egter daarop gelê word dat dit slegs in uitsonderlike gevalle toegelaat moet word.