Artikel LXXIII
De heimelijke zonden, waarvan de zondaar door één, en in ‘t bijzonder, of voor twee of drie getuigen vermaand zijnde, berouw heeft, zullen voor de kerkenraad niet gebracht worden.
Artikel LXXXIV
Zoo iemand, van eene heimelijke zonde door twee of drie personen in liefde vermaand zijnde, geen gehoor geeft, of anderszins eene openbare zonde bedreven heeft, zal zulks den kerkeraad aangegeven worden.
Artikel 73 Aangifte bij de kerkeraad
1. De heimelijke zonden zullen, indien de zondaar na persoonlijke
broederlijke vermaning of na vermaning van twee of drie getuigen
gezamenlijk daarover berouw heeft, niet voor de kerkeraad
gebracht worden.
2. Wanneer iemand, die over een heimelijke zonde door twee of
drie personen in kiefde vermand is, daaraan geen gehoor geeft, of
wanneer iemand een openbare zonde bedreven heeft, zal dit de
kerkeraad aangegeven worden.
Toelichting:
1. Dit artikel is een samenvoeging van art. 73(oud) en art.74
(oud).
2. De oude formulering “ voor twee of drie getuigen vermaand
zijnde” in art. 73 (oud) is in vergelijking met de woorden “ door
twee of drie personen in liefde vermaand zijnde” in art. 74 (oud)
niet geheel doorzichtig. Het woord “ getuigen” is gehandhaafd
zonder in te gaan op de vraag hoe dit woord in Matth. 28, 16 is
bedoeld.
Wijselijk hebben deputaten hun toelichting besloten met de
opmerking: “ Het woord “ getuigen” is gehandhaafd, zonder in te
gaan op de vraag, hoe dit woord in Matth. 18, 16 is bedoeld”.
Deze wijsheid verhindert echter niet, dat KR Zwolle het artikel
onjuist geformuleerd acht, omdat de getuigen geen vermaners zijn,
maar getuigen vàn de vermaning. Terwijl KRA deze personen juist
wèl als vermaners ziet, maar niet direct als getuigen. “ Deze
personen worden tocht eerst “ getuigen” ten overstaan van de
kerkeraad…,als ze gaan “ verklaren””. (Mt. 18:16 zegt: neem nog
een of twee met u mede, opdat op de verklaring van twee getuigen
of van drie elke zaak vaststa) KRA wil daarom in lid 1 aldus
wijzigen: “ of na vermaning samen met een of twee
personen…daarover berouw heeft…”; en in lid 2 formuleren:
“Wanneer iemand, die over een heimelijke zonde aldus in liefde is
vermaand, daaraan volgens de verklaring van twee of drie getuigen
geen gehoor geeft…”.
KR Zwolle krijgt steun vanuit de vraag van KRHW, of depp. niet
nader moeten motiveren waarom er staat “ door twee of drie”
i.p.v. “ voor twee of drie”. De toelichting van depp. is voor uw
comm. wel voldoende op dit punt.
Uw comm. is van oordeel dat de bovengenoemde reacties elkaar in
feite niet tegenspreken. De “ en of twee”, die meegenomen worden,
zullen straks tegenover de kerkeraad een getuigenis (kunnen)
afleggen door hun verklaring aldaar (KRA); daartoe zijn ze echter
reeds tijdens de vermaning oor- en ooggetuigen (KR Zwolle); en
omdat het broeders zijn, kunnen en zullen zij meespreken, zodat
ook “ door” hen vermaand wordt. Vgl. Mt. 18:17, “ indien hij naar
hen niet luistert”.
De door depp. voorgestelde tekst kan daarom blijven, zoals ze is.
De voorslag van KRA heeft vóór zich, dat ze in lid 1 nauwer bij
Mt. 18 aansluit, maar ze is onmogelijk vanwege lid 2: als de
verklaring van de getuigen eenmaal aangehoord is, hoeft de zaak
niet meer bij de kerkeraad te worden aangegeven.
Uw comm. stelt voor, aan dit artikel toe te voegen: “ volgens
Matth. 18:17”.
Artikel 73.
1. De heimelijke zonden zullen, indien de zondaar na persoonlijke
broederlijke vermaning of na vermaning van twee of drie getuigen
gezamenlijk daarover berouw heeft, niet voor de kerkeraad
gebracht worden.
2. Wanneer iemand, die over een heimelijke zonde door twee of
drie personen in liefde vermaand is, daaraan geen gehoor geeft,
of wanneer iemand een openbare zonde bedreven heeft, zal dit de
kerkeraad aangegeven worden, volgens Matth. 18:17.
De synode stelt dit artikel direct na eerste lezing vast. Zij
gaat uit van de tekst van de commissie.
73. 1. De heimelijke zonden zullen, indien de zondaar na
persoonlijke broederlijke vermaning of na vermaning van twee of
drie getuigen gezamenlijk daarover berouw heeft, niet voor de
kerkeraad gebracht worden.
2. Wanneer iemand, die over een heimelijke zonde door twee of
drie personen in liefde is vermaand, daaraan geen gehoor geeft,
of wanneer iemand een openbare zonde bedreven heeft, zal dit de
kerkeraad worden aangegeven vgl. Matth. 18:17.
Dit rapport behandelt het betreffende artikel niet.
73. Artikel 73 (acta)
R. Reactie over de vermaning onder getuigen.
In de vigerende K.O. staat in diverse uitgaven: voor twee of drie
getuigen; in art. 74 (dat nu als tweede lid met het oude art. 73
verbonden is): door twee of drie personen. En kerkeraad schrijft:
er is bezwaar tegen de verandering van het woord voor in door als
de zaak waar het om gaat niet doorzichtig is. Er is meer moeite
met het verstaan van “ door getuigen” dan bij “ voor getuigen
vermaand”.
Bij getuigen staat toch vast wat hun functie is, n.l. dat op hun
woord (mond) de zaak vast staat, en niet dat zij zullen oordelen,
vgl. Mt. 7:1. Als er “ door” komt te staan, worden zij tot
oordelen geroepen,
Dit kan toch niet in de K.O. worden opgenomen zonder in te gaan
op de vraag hoe dit woord in Matth. 18:16 is bedoeld.
M. Depp, wijzen erop dat de uitdrukking” door twee of drie” geen
nieuwigheid is, maar altijd al in de K.O. stond in art. 74.
De terminologie in het eerste lid (oud art. 73) is daarbij
aangepast.
De verwijzing naar Matth. 7:1 is hier niet op zijn plaats.
Wanneer tegen de broeders die als getuigen meekomen, gezegd moet
worden: oordeelt niet, opdat gij niet geoordeeld wordt, dan is
hetzelfde te zeggen tegen de broeder die onder vier ogen
vermaant. Inderdaad hebben allen met dit woord rekening te
houden, maar het dient niet om een rechtmatige beoordeling van
zonde en schuld te verbieden.
Het getuigenis van twee of drie ten overstaan van de kerkeraad
kan niet van zuiver formele aard zijn: we kunnen getuigen dat
deze broeder vermaand is. Daarvoor is een oordeel over de zaak
nodig.
Bij Matth. 7:1-5 zegt de Korte Verklaring: “ De eerste vijf
verzen verbieden het oordelen, dat wil niet zeggen ieder zedelijk
oordeel, vgl. vs. 6, maar het hooghartig, liefdeloos kritiseren.
Zoals uit de vss. 3-5 nog nader blijkt, is hier bedoeld een
kritiek, die eigen zonde en gebrek uit het oog verliest”. Andere
exegeten wijzen erop, dat het verbod in Matth. 7:1 niet in strijd
kan zijn met de roeping, elkaar broederlijk te vermanen. Zeer
kernachtig zegt een oude exegese, naar aanleiding van Matth. 7:6,
“ een hond moet voor een hond, een zwijn voor een zwijn gehouden
worden”.
Depp. menen dat in het oude art. 74 terecht het woord “ door”
staat (Latijn: a duabus tribusve personis.) De functie van de
getuigen zal, als dit vermaan geen gehoor vindt, straks zijn dat
ze de kerkeraad overtuigend kunnen inlichten over de bedreven
zonde en de gegeven vermaningen. Alleen als de vermaande broeder
ontkent dat hij de zonde gedaan heeft en er is geen bewijs
mogelijk, komt de zaak anders te staan. Dan is het voor het
verder bewandelen van de weg naar Matth. 18 geen mogelijkheid.
Maar is de zonde aanwijsbaar, dan zullen ook de meegebrachte “
één of twee” méde vermanen. Dat is niet meer dan hun
broederplicht, nu ook zij van de zonde op de hoogte zijn. Depp.
menen dat dit met genoegzame duidelijkheid te lezen is in
Matth. 18:17, waar onbetwistbaar staat: indien hij naar hen niet
luistert.
In de taalkundig vernieuwde tekst willen depp. spreken van “
vermaning samen met één of twee getuigen”.
Voorstel:
Geheime zonden mogen niet aan de kerkeraad worden bekend gemaakt, als de zondaar na persoonlijke broederlijke vermaning of na vermaning samen met één of twee getuigen tot berouw komt. Wanneer iemand over een geheime zonde naar de regel van Matth, 18 is vermaand en daaraan geen gehoor geeft, of wanneer iemand een openbare zonde gedaan heeft, zal dat aan de kerkeraad worden meegedeeld.
Art. 74. De verschillen met Kampen 1975 springen in het oog:
Kampen sprak in de eerste alinea over “…vermaning van twee of
drie getuigen gezamenlijk”, depp. stellen nu voor:…vermaning
samen met één of twee getuigen; uw cie. acht het betoog van depp.
om aldus te formuleren, overtuigend; bedoelde getuigen zijn geen
objectieve toeschouwers, maar worstelen mee om het behoud van de
zondaar. In de tweede alinea luidt de redactie van Kampen: “ door
twee of drie personen in liefde vermaand…”. Depp. stellen voor: “
naar de regel van Matth. 18….”.
Ook met deze levendiger formulering kan uw cie. geheel instemmen.
Een kerkeraad schrijft om na de vermelding van Matth. 18 tussen
te voegen” herhaalde malen in liefde is vermaand”; vergelijk art.
74 oud.
Uw cie. stelt hiertegenover het “ broederlijk” in de eerste
alinea bevat reeds het hier gevraagde “ in liefde”. Bovendien
plaatst het noemen van Matth. 18 de tekst van dit artikel reeds
op het door deze kerkeraad gevraagde hoge niveau.
Dit artikel wordt conform het concept van deputaten aanvaard.
Artikel 74
Aangifte bij de kerkeraad
Geheime zonden mogen niet aan de kerkeraad worden bekendgemaakt,
als de zondaar na persoonlijke, broederlijke vermaning of na
vermaning met een of twee getuigen tot berouw komt.
Wanneer iemand over een geheime zonde naar de regel van Mattheüs
18 is vermaand en daaraan geen gehoor geeft, of wanneer iemand
een openbare zonde gedaan heeft, zal dit aan de kerkeraad worden
meegedeeld.