Artikel 48
Artikel 48: Onderskeie klassisse, partikuliere en/of nasionale sinodes onder kerke in algemene sinodale verband, kan met naburige klassisse, partikuliere en/of nasionale sinodes onderskeidelik, korrespondensie hou soos elkeen dit vir die algemene welsyn die beste ag.
|284|
Kragtens die koninkryk van God (Heid Kat S 48; Du Plooy 1982:61) openbaar die een kerk van Christus (Heid Kat S 21; NGB 27) hom in baie kerke op baie plekke (NGB 28). Daarom dra ware kerke dieselfde kenmerke van die koninkryk wat uitkom in eenheid van leer, lewe en liturgie (NGB 29). Hierdie “eenheid”, gemeenskap of ooreenstemming in dieselfde leer, diens en tug (vgl Openlike Verklaring) lê die wesenlike en diepste verband tussen kerke, waardeur hulle ook in die aktiewe leer en lewe met mekaar korrespondeer. Die gemeenskap (koinonia) in Christus maak konkrete koinonia op verskillende vlakke en maniere moontlik.
Die woord “korrespondensie” is afgelei van spondere (beloof) en respondere (wedersyds beloof) sodat correspondere “saam wedersyds beloof”, instaan vir mekaar en ooreenstem beteken. Dit is dus ’n kerkordelike onderneming tussen plurale kerke om met mekaar saam te werk omdat hulle innerlik ooreen- en saamstem.
In die Kerkorde het die begrip “korrespondensie” gevolglik veral die betekenis gekry van daadwerklike beoefening van kontak tussen kerke en kerkvergaderings (Bouwman 1934:230v). Die behoefte daaraan het ontstaan toe die Nederlandse owerheid die byeenkoms van nasionale sinodes van 1586 af (met uitsondering in 1618/19) tot 1816 belet het. Tog is die wyse van korrespondensie nie gereglementeer of voorgeskrywe nie, omdat die kerke en kerkvergaderings hulle eenheid in leer, diens en tug volgens behoefte “oop” kon belewe en deur behoeftes laat bepaal.
Selfstandige kerke staan met mekaar in kerkverband. Elke kerk is regsgemeenskap wat homself in gehoorsaamheid aan Christus en sy Gees regeer, diensbaar aan die heiligheid van God en sy kerk. Gevolglik moet die kerke in nabygeleë en verwyderde assosiasies oor die wêreld heen soos een familie met mekaar saamlewe sonder dat een kerk oor ’n ander heers (Du Plooy 1982:182-183). Dit laat die moontlikheid vir verskillende vorme van korrespondensie tussen kerke en kerkvergaderings oop.
Korrespondensie oorskry strukturele, geografiese, taal- of kultuurgrense omdat dit op die eenheid in Christus steun.
Na die Sinode van Den Haag 1586 het die Nederlandse owerhede geen nasionale sinode toegelaat nie, terwyl die kerke deur die optrede van die Remonstrante ernstig beroer was (Rutgers 1882). Die partikuliere of provinsiale
|285|
sinodes kon egter gereeld saamkom binne die Nederlandse state en het hulle eie kerkordes volgens dié van Den Haag 1586 ingerig. In die bekommernis oor die eenheid in die leer en weerstand teen die Remonstrante het die provinsiale sinodes oor en weer deputate gestuur om van mekaar se probleme kennis te neem en optredes om die leer te beskerm, te korreleer (Bouwman 1934:231). So het hierdie artikel in die Dordtse Kerkorde van 1619 sy plek gekry (Bos 1950:181).
Klassisse het die korrespondensie onder mekaar binne dieselfde partikuliere ressort aangemoedig (Bos 1950:182). Die oorspronklike bepaling (Pont 1981:181) moet dus nie eksklusief vertolk word nie. Dit geld net so goed en natuurlik vir selfstandige kerke sonder dat ’n kerkorde dit sê (vgl die rol wat naburige kerke in die KO speel).
Die GKSA aanvaar die huidige bewoording in 1979 toe afsonderlike nasionale en algemene sinodes in artikel 29 ingerig word (GKSA 1979:555). Die vraag is of die lomper bewoording nodig was, terwyl die beginsel wat klassisse insluit duideliker soos volg kon gelui het: “Onderskeie meerdere vergaderings kan met naburige of ander meerdere vergaderings korrespondensie onderhou soos elkeen dit vir die algemene welsyn die beste ag”.
Van kerklike korrespondensie word nie genoeg gebruik genaak nie, omdat mense vandag die selfstandigheid van plaaslike kerke nie sterk beleef nie en die onderlinge kerkregering in strukture wil plaas. “Korrespondensie” kan in mindere vergaderings groter rypheid bewerkstellig voordat sake na meerdere vergaderings deurgevoer word. Kosbare hulp, advies, wedersydse begrip kan tussen ouer en jonger kerke bewerkstellig word.
Daar vind tans die minimum skakeling tussen partikuliere sinodes en klassisse plaas oor sake soos onderwys, bestryding van openbare sondes, sending, tehuise, hospitalisasie, noodleniging, sustentasie, ensovoorts. Terwyl talle van hierdie aangeleenthede geen aandag op mindere vergaderings geniet nie en geen onderlinge “korrespondensie” plaasvind nie, geniet dit ’n permanente plek op die agenda van nasionale sinodes. Dit wys seker hoe strak struktureel gedink word. Tegelykertyd oorvleuel klassisse (of partikuliere sinodes) wanneer hulle los van mekaar met moeite dieselfde studies doen en moontlik selfs verskillende uitsprake maak oor byvoorbeeld “dienspligkapelane” en proponentseksamens net omdat hulle onderlinge korrespondensie beoefen.
Naburige klassisse, partikuliere en “nasionale” sinodes behoort na mekaar se sinodes twee deputate te stuur om die vergadering by te woon en daarvan verslag te doen (Spoelstra 1967:297). Getalle het in Transvaal drie partikuliere sinodes na vore gebring sonder dat hierdie sinodes oor sake soos provinsiale onderwys of tehuise korrespondensie beoefen. Korrespondensie tussen jong en ouer kerke is van die begin af bepleit (GKSA 1964:269,(6)). Daarvan het nog min tereg gekom. Indien dit waar is dat klassisse van die jong kerke moeilik van die grond af kom, lê die oplossing nie in klassikale integrasie, nuwe strukture en oorheersing van ouer kerke oor jong kerke nie (vgl art 84 KO),
|286|
maar in gesonde korrespondensie tussen kerke en klassisse. Deputate vir korrespondensie uit kerke van ’n bepaalde taal- en kultuurmilieu kan die kerke in naburige klassise met advies bedien. Dit is onontbeerlik in tye van rampspoedige droogtes, onluste, werkloosheid, ensovoorts. Hoe moeiliker die situasie, hoe noodsaakliker word korrespondensie tussen naburige kerke en klassisse oor taal- en kultuurgrense heen. Deputate van naburige klassisse onder ou en jong kerke moet mekaar se vergaderings bywoon. So kan van mekaar kennis geneem en hulp verleen word sonder dat een kerk (of groep kerke) oor ander heers (art 84).