|51|
(Zie hiervoren blzz. 12-15).
1. De Acta van de Provinciale Synode der verstrooide Kerken in het land van Kleef, Sticht van Keulen en Aken, d.d. 3 en 4 Juli 1571 (Uit de Werken der Marnix-Vereen., Serie II, Dl. II, blzz. 3-7).
Articulen voorghehouden ende besloten in het provincial Synodum, ghehouden tot Bedtbur den 3 ende 4 Juli anno 1571.
Sybertus Lohn ende Everaerdt van Heyst zijn in dese Synodo verschenen van weghen onser gemeynte 1).
Eerst aenghaende het quahficatum Synodum te beroepen, tselve is by allen seer noodich bekendt ende besloten wordden daervan een gheschrift te maken, dwelck een yeghelijck sal onderteekenen die hier teghenwoordich is ende dat in sijnen particulieren ofte eyghenen naem, om tselve aen andere gemeynten te seynden.
2. Is voorts besloten dat men nu noch vander plaetse, noch van den tijd des qualificaten Synodums, dat te houden is, niet besluyten en sal; dan tselve sal ghestelt wordden inde discretie van sommige persoonen diemen daertoe deputeren sal.
4. Is raidtswijse besloten datmen den ghenen die'ghedeputeert sullen wordden verclaren sal, dat de broeders hier teghenwoordich zijnde hun te bedyncken gheven oft de plaetsen als namelick Embden, Eranckendael oft Sighen niet bequaem en souden sijn tot het ghene dat voorszt is. Ende datmen de tijt soo kort neme alst moghelijcken is doch noch desen somer.
4. Monszr Niuelt (alhier absent) ende Mr Geeraert van Culenborch (hier teghenwordich) zijn ghedeputeert om te reysen naer Embden ende aldaer met de gemeynte te spreken ende te besluyten vanden dach ende
1) Deze drie regels, even als de verder in dit stuk voorkomende, met kleiner letter en inspringend gedrukte, bijvoegsels zijn kantteekeningen, die blijkbaar afkomstig zijn van de Nederlandsche Kerk te Keulen, aan wier archief dit stuk, even als de hierna sub 4-6 volgende stukken, ontleend is. Deze eerste kantteekening is in de uitgave der Marnix-Vereeniging bij vergissing onder, in plaats van boven art. 1 geplaatst.
|52|
plaetse des toekomenden Synodums qualiflcatums; ende sulcx dan besloten zijnde te schrijven aen de kercken van Engelandt ende oock aen die beneden onder tcruys zijn ende oock aen die in Duytslandt wtNederlandt verstroyt zijn; ende indien Monszr Niuelt de last niet en konde ofte begheerde aen te nemen, is besloten dai Monszr St. Aldegonde ende Mr. Geeraert voorszt eenen anderen tot Wesel in sijn plaetse sullen kiesen.
Monszr Niuelt heeft de last hier gemencioneert geaecepteert ende wtgericht.
5. Den voorsz. Mr. Geeraert ende Monszr Muelde is eene credentzbrieff metghegheven, gheteekent van de gantssche versamelinge, om de voorsze last ende commissie wtte richten, ende daertoe is hun oock 24 daelders medt ghegeven tot der reyse, welcke 24 daelders hier in de versamelinge opghebrocht zijn wordden.
6. Item zijn alhier noch besloten ende beantwordt wordden verscheyde puncten, die mijn heere van St. Aldegonde voorghaff van weghen etc. Ende dewijle de copie vande selve puncten hier nu volghen in sulcken voeghen ghelijck het teghenwoordich Synodus hem die heeft beantwordt ende metghegheven, gheteekent by het selve Synodus, so sijn sy hier onnodich etc.
In de verghaerderinge des Synodums provincial, ghehouden tot Bedtbur ten datum ende jaere als voorsz. is de broederen aldaer versamelt zijnde voorghedraghen van Philippus van Marnix, genaempt van Mont St. Aldegonde, wt name ende van wege mijnes Genadigen Heere den P. V. O. etc. ende oock sommige wt particuliere naem ende aengheve des voorsz. Philippi etc. — dese naest volghende Articulen.
Is ten eerste voorghegheven vande puncten, die voormaels van die van Heydelberch ende Franckendael de andere gemeynten zijn voorghedragen gheweest. Als naemelijck van de ghemeyne contributie aller gemeynten tot onderhoudinge der Dienaren des Wordts ende Studenten int ghemeyne.
Item van de ghemeyne overeencominghe der gemeynten met onderlinge schrijven aen malcanderen etc.
Item van de ghemeyne puncten ende articulen belangende de Eege-ringe der Nederlantsche christelijcken Ghemeynten, welcke articulen oock ter selffster tijt aen onse Gemeynte geschreven zijn gheweest.
Dese dry puncten zijn wtgestelt wordden tot op het naestkomende Synodus qualiflcatus.
Item dat daer een goede overeenkominge ende onderlinge verstandt opgericht wordden mach in politicque saeken belangende de wederoprichtinge der Nederlanden. Ende dat tot dien eynde alle Gemeynten verstandt
|53|
ende overdracht hebben met sijner Excellentie, overschrijvende wat daer sekerlijcx [?] omgaet.
Sy hebben beloefft een yegelijck sijn beste hierin te doene voor so vele als een yder Gemeynte verneimen kan.
Item datse eendrachtelijck besluyten willen over de beroepinge sijner F. G. ende de gerechticheyt der were ende waepens etc. om de swacke gewissen des te beter daerdoor te stillen etc.
De vergaderinge en twijffelt daer niet aen en sullen arbeyden tselvige in te bilden [?].
Item dat se haere gemeynte vermanen willen haere behoorelicke plicht nae te kommen in de beloefde contributiën; ende sich beneerstigen alle misvertrouwen, quaede achterclappingen ende lichtveerdige onbehoorelicke geruchten ofte opiniën den lieden te benemen etc.
Daerenteghen datse de hand daer aen houden, dat een yeder, nalatende het ghene dat hem van weghe sijner beroeping gheenssins en beroert, sich bevlitige sijne roep nae te kommen ende de saeke na den eissche desselvigen beroeps behulpich te wesen. Bedwingende so vele als een yder moghelick is alle ydele ende lichtveerdige klappinge ende nieuwe mare, vermanende een yegelicken tot bidden ende boetveerdicheyt, opdat den toorne Gods eens van sijnen volcke affgekeert wordde.
Sij beloven hiervan in een yeghelijcke ghemeynte(met vermanen) haer beste te doene. [Kantteekening bij de twee voorgaande artikelen.]
Item datse so vele het moghelijck is een vlietigh opsicht nemen op de verspieders, verraders ende ledichghangers, in somma een yeder nae sijne beroep doe tghene dat tot stichtinge der kercke ende verlossinge des vaderlandts dienen kan, laetende voorts voor den krijchshandel sorgen deghene die hem dies verstaet.
Sy sullent haere consistory aansegghen ende de saeke beneerstighen na haer vermoghen.
Item dat de gemeynten beneffens de ordeninghe der Collatie tot on-derhoudinge der Dienaren ende Studenten, oock eenige somme geldts versameien willen, welcke altijt bereyt zij tot verrichtinge der voorvallende extraordinaris sake tot ghemeyne welvaren des laudts ende stichtinge der kercke dienende, op dat door het gebreck des verstreckens goede nutte saken (so kerckelijke als politicque) niet verachtert en wordden.
Sy sullen ’t haere Consistoriön aengeven ende de saeke bevestigen nae haer vermoghen.
Item datmen beraetslage wat voor een beste middele nu soude kon-nen volghen om een eenicheyt ende overeenkominghe op te richten met de gemeynte der Confessie van Ausborch. Item oft het goet wesen sal den naem der Confessie voorszt. te voeren. Oock so is voorghegeven de goede gheneghenheyt sommiger Predicanten, int landt van Dillenborch residerende ende oock in Hessen, ende is voorghegeven datmen door Godes hulpe ende ghenade goede middel vinden soude tot een goede christelijke overeenkominge der voorszer Predicanten, jae oock met die van
|54|
den lande van Sacxen, wt aenmerckinge des Catechismi, nu onlancx tot Wittenberch wtghegheven; voorts datmen sich daerover beraetslagen wille, om te besien wat in desen goet ghedaen oft ghelaten zijn soude.
Dit is wtgestelt om op het Synodus qualificatus voorgedragen te wordden.
Item dat goet waere den voorghenoemde Philippo eenen vrindelicken brief met te gheven aen de voorsze Dienaren des Wordts van dlandt van Dillenborch, tot verclaringe haerder goede Christelijcke genegentheyt tot de gemeyne vrede.
Dit is verwillicht ende verricht wordden.
Men sal oock handelen van een overeenkominge op te richten met de ghemeynten in Vranckrijck ende die Articulen haerlieders laestvoorleden Synodums (tot la Rochelle ghehouden) te begheeren, om sich met deselvige op het alderghelijckformichste te vergelijcken ende voeghen als het moghelijck zij, ende altijt goede eenicheyt ende vrindtschap t’onderhouden.
Dit is wtgestelt om op het Synodus qualificatus voor te dragen.
Item oft het niet goet sijn en soude eenigen brieff ofte boecxken aen de Nederlantssche gemeynten, die onder tcruys gheseten zijn, te schrijven tot haerlieder vertroostinge ende vermaninge; opdat sy haere verlossinge ende alle goede middelen ter hertten nemen ende slechts eenen goeden moet grijpen etc.
Het is goet gevonden een boecxken te maken, maer niet eenigen brieff te schrijven.