§ 17.
Overgang van den vroegeren tot den lateren Kerkvorm.
1795-1816.

Deze Kerkvorm hield zich staande, zoo lang de Republiek der Vereenigde Nederlanden, op de Utrechtsche Unie gevestigd, bestond. Toen na de omwenteling van Staat (1795) en de vestiging der Bataafsche Republiek, de Kerk van den Staat gescheiden werd, had de Hervormde Kerk zorgs genoeg om te behouden, wat bestond, en onder de elkander opvolgende plannen van staatsregeling, wier duur kortstondig was, bleef althans de bestaande vorm der Kerk aanwezig (1). — Eerst in het Koningrijk Holland, onder Lodewijk, werd eene nieuwe organisatie ontworpen voor de Hervormde Kerk, zoo men meende overeenkomstig het Protestantsch beginsel in de nieuwe Monarchij. Bij dit ontwerp was het Synodaal-stelsel behouden door de vestiging van ééne Nationale Synode,

(1) Zie Ypey en Dermout, IV. 138 verv., 289 verv.

^|60|

welker Leden zonder lastbrieven handelden, nevens andere kerkelijke Collegiën. Ook de gelijkheid van alle Leeraars was bewaard. — Dit ontwerp kwam in vele opzigten overeen met onze tegenwoordigen kerkregeling (1). Doch eerst in 1810 voleindigd zijnde, verviel hetzelve bij onze inlijving in Frankrijk. Toen bleef alles op den ouden voet bestaan, schoon er veel gearbeid werd om de Nederlandsche Hervormde Kerk naar de beginselen der Fransche Kerk in te rigten; doch deze plannen en arbeid werden eerst bezwaard en later door de verdrijving van het Fransche gezag uit Nederland verhinderd (2).

(1) Ald. bl. 356 volg., 396 volg., alsmede Te Water, Levensberigt, bl. 108 verv. door hem zelven.
(2) Over deze tijdvakken leze men het belangrijke berigt, ons gegeven door Ypey en Dermout, t.a.p. IV. 479-565. — Men heeft, tijdens onze inlijving in Frankrijk getracht aan de vermeende behoeften onzer Kerken, nu met de Protestantsche Kerken in Frankrijk vereenigd, of zoo men meende, eerlang naar derzelver instelling te vereenigen, te gemoet te komen, door het: Kerkelijk Handboek ten dienste der Hervormde Kerken in het Fransche Keizerrijk, grootendeels gevolgd naar het Fransche werk van den Heer Rabout le Jeune, uitgegeven ten dienste der Hervormde Christenen in de laatst met Frankrijk vereenigde landen. Breda 1811.