Hoofstuk 1: Inleiding 1
1.1 Titel en tema 1
1.2 Probleemstelling 1
1.2.1 Probleemstelling 1 1
1.2.2 Probleemstelling 2 1
1.2.3 Probleemstelling 3 2
1.3 Aktualiteit 2
1.4 Doelstelling 3
1.5 Onderwerp en hoofstukindeling 4
1.6 Metode van ondersoek 4
1.7 Begrensing 5
Hoofstuk 2: Die definiëring van ratifikasie binne die
konteks van die Gereformeerde kerkreg 6
2.1 Die ontstaan van ratifikasie 6
2.1.1 Ontstaan van ratifikasie in die sekulêre reg 6
2.1.1.1 Betekenis van ratifikasie in die sekulêre reg 6
2.1.1.2 Ratificatio en ratihabitio in die sekulêre reg 6
2.1.1.3 Inhoud van ratificatio in die sekulêre reg 7
2.1.1.3.1 Inhoud van ratificatio in die gemene reg 7
2.1.1.3.2 Inhoud van ratificatio in die statutêre reg 10
2.1.1.4 Samevatting 11
2.1.2 Ontstaan van ratifikasie in die Gereformeerde kerkreg
12
2.1.2.1 Ratihabitio in die Gereformeerde kerkreg opgeneem 12
2.1.2.2 Herkoms van ratihabitio in die Gereformeerde kerkreg
14
2.1.2.2.1 Herkoms van die saak 14
2.1.2.2.1.1 Ratihabitio by Luther en Calvyn 14
2.1.2.2.1.2 Ratihabitio in die Gereformeerde belydenisskrifte
19
2.1.2.2.1.3 Ratihabitio in die praktyk van kerkregering voor 1581
22
Inhoud (vervolg)
2.1.2.2.1.4 Ratihabitio: ´n skriftuurlike beginsel en praktyk
28
2.1.2.2.2 Herkoms van die term 31
2.1.2.2.2.1 Die term ratihabitio uit die sekulêre reg oorgeneem
31
2.1.2.2.2.2 Die term ratihabitio in die Gereformeerde kerkreg
toegepas 31
2.1.2.2.2.3 Balans 33
2.1.2.3 Redes vir die invoering van ratihabitio in die
Gereformeerde kerkreg 34
2.1.2.3.1 Om die kerke teen ´n nuwe vorm van hiërargie te beskerm
34
2.1.2.3.2 Om die kerke teen independentisme te beskerm 35
2.1.2.3.3 Om die kerke teen owerheidsindringing te beskerm 36
2.1.2.3.4 Om ´n reeds bestaande belydenis en praktyk kerkordelik
te bevestig 38
2.1.2.3.5 Samevatting 38
2.1.2.4 Inhoud van ratihabitio in die Gereformeerde kerkreg
38
2.1.2.4.1 Betekenis van ratihabitio in die Gereformeerde kerkreg
38
2.1.2.4.2 Definisie van ratihabitio in die Gereformeerde kerkreg
40
2.1.2.4.3 Voorkoms van ratihabitio in die Gereformeerde kerkorde
40
2.1.2.5 Omskrywing van ratificatio in die Gereformeerde kerkreg
41
2.1.2.5.1 Omskrywing deur kerkregtelikes 41
2.1.2.5.2 Kommentaar 42
2.1.2.5.3 Ratificatio: begripsbepaling 43
2.1.2.6 Ratihabitio en ratificatio in die Gereformeerde kerkreg
44
2.1.2.6.1 Beskrywing van die verhouding 44
2.1.2.6.2 Skematiese voorstelling van die verhouding 44
2.1.2.7 Ratihabitio en ratificatio: Fremdkörper in die
Gereformeerde kerkreg? 45
2.2 Die definisie van ratifikasie 46
2.3 Die toepassing van ratifikasie 46
Hoofstuk 3: Die toetsing van ratifikasie aan die norme
van die Gereformeerde kerkreg 49
3.1 Die toetsstene 49
3.2 Die toets 51
3.2.1 Toetssteen 1: Christus alleen die Hoof van die kerk 51
Inhoud (vervolg)
3.2.2 Toetssteen 2: Die plaaslike kerk is selfstandig 52
3.2.3 Toetssteen 3: Christus regeer sy kerk deur middel van die
kerkraad 52
3.2.4 Toetssteen 4: Die roeping tot kerkverband 52
3.2.5 Toetssteen 5: Burgerlike owerhede het geen seggenskap in
die kerkregering nie 53
3.3 Die bevinding 54
Hoofstuk 4: Die funksionering van ratifikasie in die orde
van die Gereformeerde kerkreg 56
4.1 Ratifikasie en die wese van die verskillende kerklike
vergaderings 56
4.1.1 Onderskeid tussen die verskillende kerklike vergaderings
56
4.1.2 Wese van die kerkraad 57
4.1.3 Wese van die meerdere vergaderings 58
4.1.3.1 Meerdere vergaderings en kerkverband 58
4.1.3.2 Samestelling van meerdere vergaderings 59
4.1.3.2.1 Is ´n meerdere vergadering ´n samekoms van kerkrade?
59
4.1.3.2.2 Is ´n meerdere vergadering ´n samekoms van ampsdraers?
60
4.1.3.2.3 Is ´n meerdere vergadering ´n samekoms van
afgevaardigdes? 62
4.1.3.2.4 Gevolgtrekking 63
4.1.3.3 Die tydelike aard van meerdere vergaderings 63
4.1.4 Onderlinge verhouding tussen die kerklike vergaderings
63
4.1.5 Die funksionering van die ratifikasiereg en -plig met
betrekking tot
die wese van die verskillende kerklike vergaderings 64
4.2 Ratifikasie en die take van die verskillende kerklike
vergaderings 65
4.2.1 Die taak van die kerkraad 65
4.2.2 Die taak van die meerdere vergaderings 66
4.2.3 Die funksionering van ratifikasie met betrekking tot die
take van die
verskillende kerklike vergaderings 68
4.3 Ratifikasie en die agendas van die verskillende kerklike
vergaderings 68
4.3.1 Die agenda van die kerkraad 68
4.3.2 Die agenda van die meerdere vergaderings 69
4.3.2.1 Beperkte samestelling van agenda 69
Inhoud (vervolg)
4.3.2.2 Verpligte afhandeling van agenda 70
4.3.3 Die funksionering van ratifikasie met betrekking tot die
agendas van die verskillende kerklike vergaderings 70
4.4 Ratifikasie en die gesag van die verskillende kerklike
vergaderings 71
4.4.1 Standpunte oor die gesag van die verskillende kerklike
vergaderings 71
4.4.2 Gesag en die besluite van die verskillende kerklike
vergaderings 73
4.4.3 Die funksionering van ratifikasie met betrekking tot die
gesag van die
verskillende kerklike vergaderings 73
4.5 Ratifikasie en die besluite van die meerdere vergaderings
74
4.6 Ratifikasie en die advies van meerdere vergaderings 75
4.7 Ratifikasie en die toestemming van meerdere vergaderings
76
4.8 Ratifikasie en kerkvisitasie 77
4.9 Ratifikasie en die binding aan die belydenis 77
4.10 Ratifikasie en die binding aan die kerkorde 78
4.11 Ratifikasie en die binding aan besluite van kerklike
vergaderings 79
4.12 Slotsom 80
Hoofstuk 5: Die hantering van ratifikasie in die toepassing
van die Gereformeerde kerkreg 81
5.1 Inleiding 81
5.2 Die hantering van ratifikasie in die verloop van die
Nederlandse
kerkgeskiedenis 82
5.2.1 Indeling van die geskiedenis in tydvakke 82
5.2.2 1581-1620: Ratifikasie konsekwent toegepas 82
5.2.2.1 Die kerke se hantering van sinodebesluite 82
5.2.2.1.1 Provinsiale Sinode Gelderland 1582 82
5.2.2.1.2 Nasionale Sinode Dordrecht 1618/19 83
5.2.2.1.3 Klassis Neder-Veluwe 1619 83
5.2.2.1.4 Provinsiale Sinode Friesland 1619 84
5.2.2.1.5 Provinsiale Sinode Zeeland 1619/20 84
5.2.2.1.6 Slotsom 85
Inhoud (vervolg)
5.2.2.2 Die ontwikkeling van die kerkorde 85
5.2.2.2.1 Middelburg 1581 85
5.2.2.2.2 ’s Gravenhage 1586 86
5.2.2.2.3 Middelburg 1591 86
5.2.2.2.4 Dordrecht 1618/19 86
5.2.2.2.5 Kommentaar 87
5.2.3 1620-1816: Nadere Reformasie en ontstaan van die Hervormde
kerkreg 89
5.2.3.1 Nadere Reformasie 90
5.2.3.1.1 Gisbertus Voetius (1589-1676) 90
5.2.3.1.2 Willem à Brakel (1635-1711) 92
5.2.3.1.3 Slotsom 92
5.2.3.2 Ontstaan van die Hervormde kerkreg 94
5.2.3.2.1 Kerk en staat na 1618/19 94
5.2.3.2.2 Die Aufklärung en die kerk 94
5.2.3.2.3 Tersaaklike artikels uit die Algemeen Reglement van
1816 95
5.2.3.2.4 Slotsom 96
5.2.4 1816-1892: Afskeiding en Doleansie 97
5.2.4.1 Afskeiding 1834 97
5.2.4.1.1 Historiese verloop 97
5.2.4.1.2 Beoordeling van gebeure 97
5.2.4.2 Doleansie 1886 98
5.2.4.2.1 Historiese verloop 98
5.2.4.2.2 Doleansie-kerkreg 100
5.2.4.2.2.1 Wese van die Doleansie-kerkreg 100
5.2.4.2.2.2 Beginsels van die Doleansie-kerkreg 100
5.2.4.2.3 Slotsom 104
5.2.5 1892-1944: Nuwe kerkreg en die Vrymaking 104
5.2.5.1 Historiese verloop: 1892 tot 1944 105
5.2.5.1.1 Beskrywing van gebeure 105
5.2.5.1.2 Evaluering van gebeure 107
5.2.5.2 Gedagtes van prominente figure uit die periode 1892 tot
1944 109
Inhoud (vervolg)
5.2.5.2.1 H. Bouwman 109
5.2.5.2.1.1 Kerkverband 110
5.2.5.2.1.2 Meerdere vergaderings 110
5.2.5.2.1.3 Bindingskrag van besluite 111
5.2.5.2.1.4 Hantering van besluite 112
5.2.5.2.1.5 Beoordeling 112
5.2.5.2.2 P. Deddens 113
5.2.5.2.2.1 De ratificeering der besluiten van meerdere
vergaderingen 113
5.2.5.2.2.2 Eerste- en Tweedehands gezag 117
5.2.5.2.2.3 Beoordeling 118
5.2.5.2.3 K. Schilder 118
5.2.5.2.3.1 Ratificatio en Eerste- en Tweedehands gezag 118
5.2.5.2.3.2 Beoordeling 120
5.2.5.2.4 C. Veenhof 120
5.2.5.2.4.1 Ratificatio en die “nuwe kerkreg” 120
5.2.5.2.4.2 Beoordeling 121
5.2.5.2.5 Ander persone in die tyd van die Vrymaking 122
5.2.5.2.5.1 H. Dooyeweerd en D.H.T. Vollenhoven 122
5.2.5.2.5.2 G. Janssen 123
5.2.5.2.5.3 S. Greijdanus 123
5.2.5.2.5.4 F.L. Bos 123
5.2.5.2.5.5 Beoordeling 123
5.2.5.2.6 Ratificatio afgewys 124
5.2.5.2.6.1 L. Oranje 124
5.2.5.2.6.2 Moderamen Generale Sinode Utrecht 124
5.2.5.2.6.3 Kerkraad Gereformeerde Kerk Kampen 125
5.2.5.2.6.4 Beoordeling 125
5.2.5.3 Samevatting 126
5.2.6 1944-1995: Ratifikasie in die Gereformeerde kerke in
Nederland 127
5.2.6.1 Ratifikasie in die Gereformeerde Kerken 128
5.2.6.1.1 J. Jansen 128
Inhoud (vervolg)
5.2.6.1.2 D. Nauta 130
5.2.6.1.3 Artikels 31 en 33 van die Hersiene Kerkorde 130
5.2.6.1.4 Beoordeling 132
5.2.6.2 Ratifikasie in die Gereformeerde Kerken (Vrijgemaakt)
133
5.2.6.2.1 J. Kamphuis 133
5.2.6.2.2 R.H. Bremmer 135
5.2.6.2.3 H. Bouma 135
5.2.6.2.4 M. te Velde 136
5.2.6.2.5 A. Boersma 137
5.2.6.2.6 Artikel 31 KO hersien 139
5.2.6.2.7 Beoordeling 139
5.2.6.3 Ratifikasie in die Nederlandse Gereformeerde Kerken
141
5.2.6.3.1 Ontstaan van die Nederlandse Gereformeerde Kerken
141
5.2.6.3.2 Akkoord voor Kerkelijk Samenleven 142
5.2.6.3.3 Beoordeling 144
5.2.6.4 Samevatting 145
5.3 Die hantering van ratifikasie in die verloop van die
Suid-Afrikaanse
kerkgeskiedenis 146
5.3.1 Ratifikasie en die kerkregtelike stand van sake tussen 1652
en 1859 146
5.3.1.1 1652-1795: Die kerk onder beheer van die Oos-Indiese
Kompanjie 146
5.3.1.1.1 Kerkstigting in die Kaap 146
5.3.1.1.2 Die ordening in die Kaapse kerke 147
5.3.1.1.3 Kerklike belemmeringe 148
5.3.1.1.4 Slotsom 149
5.3.1.2 1795-1843: Die kerk onder regstreekse staatsbestuur
150
5.3.1.2.1 Periode 1795 tot 1804 150
5.3.1.2.2 Periode 1804 tot 1843 151
5.3.1.2.3 Slotsom 154
5.3.1.3 1843-1859: Die kerk op die kruispad 154
5.3.1.4 Ratifikasie in die jare 1652 tot 1859: samevatting
156
Inhoud (vervolg)
5.3.2 Ratifikasie en die eerste sinodes van die Gereformeerde
Kerke in
Suid-Afrika 157
5.3.2.1 Sinode 1862 157
5.3.2.2 Sinode 1863 158
5.3.2.3 Sinode 1866 158
5.3.2.4 Sinode 1882 158
5.3.2.5 Sinode 1888 159
5.3.2.6 Sinode 1907 159
5.3.2.7 Sinode 1916 159
5.3.2.8 Sinode 1918 159
5.3.2.9 Slotsom 159
5.3.3 Ratifikasie en die kerkordes van die Afrikaanse kerke op
Gereformeerde grondslag 161
5.3.3.1 Ratifikasie en die Kerkorde van die Nederduitse
Gereformeerde Kerk 161
5.3.3.2 Ratifikasie en die Kerkwet en Bepalings van die
Nederduitsch Hervormde Kerk van Afrika 162
5.3.3.3 Ratifikasie en die Kerkorde en Bepalings van die
Afrikaanse Protestantse Kerk 162
5.3.3.4 Ratifikasie en die Kerkorde van die Gereformeerde Kerke
in Suid-Afrika 163
5.3.3.5 Slotsom 164
5.3.4 Ratifikasie en die beskouings van teoloë in die
Gereformeerde Kerke in
Suid-Afrika 164
5.3.4.1 S. du Toit 164
5.3.4.2 J.V. Coetzee 166
5.3.4.3 B. Spoelstra 169
5.3.4.4 L. Roeleveld 172
5.3.4.5 J.J. van der Walt 174
5.3.4.6 A. le R. du Plooy 175
5.3.4.7 C.J. Smit 176
5.3.4.8 S.J. van der Walt 178
5.3.4.9 H.F. van Wyk 179
Inhoud (vervolg)
5.3.4.10 P.K. Lourens 179
5.3.5 Samevatting 180
Hoofstuk 6: Implementering van studieresultate in die praktyk
van die Gereformeerde kerkregering 182
6.1 Ratifikasie en die bewoording van artikel 31 Kerkorde 182
6.2 Ratifikasie in die praktyk toegepas 183
6.3 Slotwoord 186
Bronnelys 188