Hoewel ze al in art. VI-11 worden genoemd, wordt hier pas aangegeven wat onder het begrip ‘meerdere vergaderingen’ moet worden verstaan: het zijn alle ambtelijke vergaderingen behalve de kerkenraad of algemene kerkenraad.
De meerdere vergaderingen in de Protestantse Kerk in Nederland
zijn dus:
- de classicale vergadering en de algemene classicale
vergadering,
- de evangelisch-lutherse synode en
- de generale synode.
Een kenmerk van de ambtelijke vergaderingen is dat daarin de drie ambten bijeen zijn: predikanten, ouderlingen en diakenen. Daarin onderscheiden ambtelijke vergaderingen zich van andere vergaderingen waarin ambtsdragers bijeenkomen, zoals bijvoorbeeld de werkgemeenschappen van predikanten en de colleges
|160|
van diakenen en van kerkrentmeesters. Een kenmerk van de meerdere ambtelijke vergaderingen is bovendien dat ze worden gevormd door afgevaardigde ambtsdragers. Omdat ze afgevaardigd zijn, vertegenwoordigen ze in zekere zin de vergadering die hen gezonden heeft. Als in de classicale vergadering de afgevaardigden van de kerkenraden aanwezig zijn, zijn als het ware de kerkenraden zelf samengekomen voor onderling beraad en besluitvorming.
Toch zijn de leden van de meerdere vergaderingen niet in de eerste plaats vertegenwoordigers. Ze komen als ambtsdragers bijeen. Daarom handelen ze ‘zonder last of ruggespraak’ (ord. 4-3-2). Ze nemen beslissingen zonder eerst de ‘achterban’ te moeten raadplegen. Ze hebben een eigen ambtelijke verantwoordelijkheid. Een ambtelijke vergadering kan de afgevaardigden die door haar worden gekozen niet opleggen hoe ze stemmen moeten.
Er wordt wel gevraagd of de algemene classicale vergadering tot de meerdere vergaderingen moet worden gerekend. Ze wordt immers niet met zoveel woorden genoemd in art. VI-2, waar de ambtelijke vergaderingen worden opgesomd. Deze vraag is steeds als volgt beantwoord: de algemene kerkenraad en de wijk-kerkenraden worden niet afzonderlijk als ambtelijke vergadering genoemd in art. VI-2, omdat ze beide worden beschouwd als een verschijningsvorm van het ‘verzamelbegrip’ kerkenraad.
Zo is de algemene kerkenraad in een gemeente met wijkgemeenten een eigen gestalte van de kerkenraad: een kerkenraad voor de gemeente als geheel, met eigen — zij het beperkte — ambtelijke verantwoordelijkheden, gevormd door leden die uit hun midden door de wijkkerkenraden zijn aangewezen. Op dezelfde wijze is de algemene classicale vergadering voor een grotere regio een eigen gestalte van de classicale vergadering: met eigen — zij het beperkte — ambtelijke verantwoordelijkheden die het gehele gebied betreffen, gevormd door leden die uit haar midden door de classicale vergaderingen zijn aangewezen.
Maar zoals de algemene kerkenraad niet de meerdere vergadering is van de wijkkerkenraden (hij bestaat niet uit ‘afgevaardigden’ van de wijkkerkenraden, de leden van de algemene kerkenraad worden aangewezen door de wijkkerkenraden, aldus ord. 4-9-2), zo is ook de algemene classicale vergadering niet de meerdere vergadering van de classicale vergadering (de leden worden aangewezen door de classicale vergadering, aldus ord. 4-19-2). Ten opzichte van de kerkenraden is de algemene classicale vergadering echter wel een meerdere vergadering. De kleine kerkenraad en de kleine synode worden aangeduid en zijn te beschouwen als een breed moderamen (resp. ord. 4-10-1 en ord. 4-27-4) en oefenen net als de overige brede moderamina ambtelijke taken uit omdat de leden deel uitmaken van de ambtelijke vergadering die hen heeft gekozen. Zij hebben als breed moderamen eigen beslissingsbevoegdheden ontvangen.
De bijeenkomsten van de meerdere vergaderingen zijn in principe openbaar (ord.
|161|
4-3-3). Als daar aanleiding toe is, kan men ‘in comité’ (dus achter gesloten deuren) vergaderen, bijvoorbeeld als er vertrouwelijke zaken aan de orde zijn of als er gesproken moet worden over personen. Bij de brede moderamina is het tegenovergestelde het geval: daar zijn de vergaderingen in principe niet openbaar. Zij kunnen echter besluiten leden van de kerk tot de vergadering toe te laten.